W bocheńskiej kopalni soli otwarto nową trasę turystyczną. Jej inspiracją było odkrycie geologicznego fenomenu dotąd nie wytłumaczonego w pełni i nie poznanego w Polsce – zjawiska fluorescencji halitu.
10 czerwca zaprezentowano nową trasę przyrodniczą w Kopalni Soli Bochnia. Podczas uroczystości wykład przedstawiający ostatnie odkrycie geologicznego fenomenu w podziemiach Kopalni przeprowadził dr hab. inż. Maciej Manecki z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska). Dla turystów pełna trasa będzie dostępna od 25 czerwca 2015 roku.
Kopalnia Soli Bochnia to najstarszy nieprzerwanie czynny zakład górniczy w Polsce. To właśnie w Bochni po raz pierwszy na ziemiach polskich odkryto sól kamienną. Eksploatacja na skalę przemysłową zaczęła się już w 1251 roku, a więc niemal pół wieku wcześniej niż w Wieliczce.
Wydawać by się mogło, że po ponad 750-letniej pracy kilkudziesięciu pokoleń górników Kopalnia została już wystarczająco poznana, jako zabytek historyczny i przyrodniczy doceniona wpisem na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.
Jednak ostatnie odkrycie potwierdziło tezę, że przyroda jest nieprzewidywalna i jest nieskończonym źródłem inspiracji. Inspiracją do utworzenia nowej trasy turystycznej skierowanej na prezentacje walorów przyrodniczych zabytkowej Kopalni Soli w Bochni stało się odkrycie geologicznego fenomenu dotąd nie w pełni wytłumaczonego i poznanego w Polsce – zjawiska fluorescencji halitu.
Sól kamienna nazywana jest przez mineralogów właśnie halitem, pod względem chemicznym jest to chlorek soku (NaCl). Fluorescencja minerałów, również zwana luminescencją, przejawia się ich „świeceniem” pod wpływem działania światła ultrafioletowego. W 2014 roku natrafiono w zalanych solanką i niedostępnych dla turystów wyrobiskach Kopalni na pięknie wykształcone, sześcienne kryształy halitu (soli), które to pod wpływem promieniowania UV świecą mocnym pomarańczowym bądź różowo-czerwonym kolorem. Zjawisko to jest niesłychanie rzadkie, dotychczas w Kopalni natrafiono na nie jedynie w dwóch miejscach. Badania przeprowadzone w 2015 roku przez geologów z Kopalni Soli Bochnia, dr hab. inż. Macieja Maneckiego z Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie oraz studentów wykazały, że zjawiskiem fluorescencji charakteryzują się kryształy, które w swojej strukturze zawierają śladowe ilości metali. Najbardziej prawdopodobną przyczyną pojawienia się fluorescencyjnego halitu jest działalność górnicza, przede wszystkim zostawione w kopalni narzędzia i sprzęty, które w wyniku agresywnego działania solanki zostały skorodowane, co pozwoliło na przeniesienie tych aktywatorów fluorescencji do solanki krążącej w górotworze.
Badania wykazały, że fluorescencja dotyczy jedynie kryształów współczesnych, rzadkich, krystalizujących w zastoiskach z solanką oraz w formie naciekowej na ścianach (ociosach) w Kopalni, nie będących nigdy przedmiotem eksploatacji. Sól pierwotna, czyli taka która powstała przed milionami lat w wyniku procesów geologicznych i którą to przez wieki eksploatowano, nie wykazuje znamion fluorescencji.
Nowa trasa przyrodnicza prowadzona wzdłuż „surowych” wnętrz bocheńskiej kopalni pozwala dobrze poznać historię geologiczną złoża bocheńskiego. Turyści będą mogli zobaczyć skały i minerały budujące złoże: sole północne, środkowe, południowe, gipsy i anhydryty, w tym znane na świecie bocheńskie trzewiowce – charakterystycznie zafałdowane anhydryty, a także wkładkę tufitową (pył wulkaniczny) będącą śladem po dawnej działalności wulkanicznej w regionie. Podczas wycieczki będzie można zaobserwować jak działalność człowieka wpłynęła na powstanie unikatowego środowiska panującego w solnych wyrobiskach, charakteryzującego się skupiskami solnych nacieków, wykwitów, kalafiorów, a także jak doszło do powstania halitu fluorescencyjnego, jaka jest idea fluorescencji i dlaczego jest to zjawisko bardzo rzadkie. Pozwoli to uświadomić jak wszystkie procesy geologiczne, które uformowały przed milionami lat złoże solne, a także współczesne zjawiska, czytelne obecnie w wyrobiskach górniczych, stworzyły naturalne piękno wnętrza kopalni.
Trasa turystyczna wiedzie zabytkowymi korytarzami z poziomu Sieniewicz przez poziom Lobkowicz aż do poziomu August. Różnicę poziomów turyści pokonają Zejściem Lichtenfels. Zwiedzanie kopalni rozpoczyna się pobytem w komorze Ważyn, następnie turyści udają się do Komory 81. Tutaj zlokalizowana jest jedna z największych atrakcji bocheńskiej kopalni – Podziemna Przeprawa Łodzią. W towarzystwie flisaków, turyści pokonują odległość 120 m płynąc wzdłuż zalanego solanką wyrobiska. Schodami z poziomu Sienkiewicz turyści docierają do poziomu Lobkowicz. Ostatnia część Zejścia od poziomu V Lobkowicz do poziomu IV August zlokalizowana jest w Komorze Lichtenfels VII, eksploatowanej w latach 80. XVIII w. Następnie turyści przemieszczają się wzdłuż poziomu August odwiedzając Stajnię Mysiur, Międzypoziom Dobosz oraz Kaplicę św. Kingi.
Oprócz informacji przyrodniczych, podczas trasy zaprezentowana zostanie również historia odwiedzanych wyrobisk, w tym zejście Lichtenfels, którym schodziły pracujące w kopalni konie.
Trasa dostępna do zwiedzania od 25 czerwca 2016 roku. Więcej informacji na stronie internetowej kopalni.
