O ciekawym zwyczaju zwanym „cygany” piszą organizatorzy Przeglądu Grup Cygańskich, który odbędzie się w najbliższą niedzielę w Lipnicy Górnej. W ostatni dzień karnawału zwany zapustami przebierano się za Cyganów, Żydów, za chłopów, za dziadów, a kobiety podobnie za Cyganki, za Żydówki, wiejskie kobiety i dziewki, upodobniając się mową i gestami do osób, z którymi się utożsamiali.
Tak przebrana młodzież i dzieci odwiedzała domy i jeśli nie została rozpoznana – zbierała pieniądze i żywność na zabawę w ostatki. Obyczaj ten zwany był „Cygany”. Wraz ze wzrostem dobrobytu ten zwyczaj stracił na popularności, gdyż proszenie o pieniądze uznawano za „dziadowski” obyczaj, ale w ostatnich latach staraniem mieszkańców, którym ten zwyczaj był bliski przywrócono tę tradycję.
Z dawnego obrzędu już niewiele pozostało, jednak mieszkańcy gminy Lipnica Murowana wytrwale podtrzymują prastary zwyczaj. W ostatnią niedzielę karnawału grupy przebierańców prezentują się na scenie Wiejskiego Domu Ludowego w Lipnicy Górnej z wróżbami, tańcami i przyśpiewkami.
Na scenie przebierańcy przekomarzają się z domownikami i różnymi sposobami starają się wyłudzić od mieszkańców jakieś dary. Żyd usiłuje sprzedać swoje „towary”, żebrak prosi o jałmużnę, Cyganki „wróżą” itp. Żarty te mają dobrotliwy charakter i nie są w obraźliwym tonie – świadczą raczej o zgodnym współżyciu różnych kultur w dawnej Polsce.
Oczywiście domownicy muszą być na takie odwiedziny przygotowani i wcześniej zaopatrzyć się w różne smakołyki: orzechy, jabłka, obwarzanki, piwo, pierniki itp. W przeciwnym razie ze strony przebierańców mogą spotkać ich przykre niespodzianki. Na przykład żebrak „niechcący” może powywracać garnki na płycie kuchennej, zalać ogień w palenisku, rozsypać popiół po izbie. Zawiedzione „zwierzęta” kopią, wierzgają nogami, dziobią, gryzą, dziewczynom zrywają chustki z głów, podnoszą spódnice.
Wesoła maskarada zapustna rozbawia każdego roku zgromadzoną publiczność, a przedstawienia często przerywają śmiechy i gromkie brawa.
W tym roku Przegląd Grup Cygańskich odbędzie się 14 lutego o godzinie 17.00. To już tradycja, że w ostatnią niedzielę karnawału w Lipnicy Górnej spotykają się grupy cygańskie z całej Gminy. Wśród nich wystąpią m.in. „Cygańskie” Zespoły Obrzędowe z Lipnicy Górnej, Lipnicy Murowanej, Lipnicy Dolnej, Rajbrotu, Borównej, Zespół Pieśni „Raj”, z Rajbrotu, Kabaret „Jagodziorze”. Na uczestników przeglądu czekają atrakcyjne nagrody ufundowane przez sponsorów.
W programie znalazł się również pokaz tańca cygańskiego w wykonaniu grupy tanecznej z MDK w Bochni. Z kolei młodzież z Zespołu Szkół w Lipnicy Murowanej oraz Kabaret „Jagodziorze” zaprezentują krótki program poświęcony Henrykowi Cyganikowi – w tym okresie przypada bowiem V rocznica jego śmierci.
Tradycyjnie po zakończeniu programu artystycznego dla zgromadzonych widzów zorganizowana zostanie zabawa zapustna, która potrwa do godziny 24.00.
Spotkanie grup cygańskich jest organizowane przez Koło Gospodyń Wiejskich oraz Ochotniczą Straż Pożarną w Lipnicy Górnej, przy współpracy Gminnego Domu Kultury w Lipnicy Murowanej.
Szczegółowy program
17.00 – Rozpoczęcie
17.10-19.00 – Prezentacja zespołów cygańskich
19.00 – Program artystyczny w 5. rocznicę Henryka Cyganika
19.30 – Pokaz tańca cygańskiego w wykonaniu grup z MDK Bochnia
19.30 – Poczęstunek dla grup cygańskich – gorące danie i pączki
20.00-24.00 – Zabawa taneczna dla mieszkańców
