Walka o sądy trwa. 15 marca w Sochaczewie odbyło się spotkanie założycielskie stowarzyszenia Amici Curiae, ogólnopolskiej organizacji mającej na celu podejmowanie działań zmierzających do ułatwienia obywatelom dostępu do wymiaru sprawiedliwości.
Udział przedstawiciela samorządów powiatu bocheńskiego na spotkaniu w Sochaczewie został ustalony kilka dni wcześniej w bocheńskim Magistracie. Wówczas przedstawiciele wszystkich środowisk Bochni już zaangażowanych w obronę sądu postanowili o przystąpieniu do stowarzyszenia Amici Curiae, ponieważ jednak zarówno starosta bocheński Jacek Pająk, ani burmistrz Bochni Stefan Kolawiński nie mogli w tym terminie wyjechać z Bochni, zdecydowano o udziale Tomasza Przybyło zastępcy burmistrza Bochni.
Stowarzyszenie zrzesza na razie 27 samorządów, ale po ilości protestujących przy Ministerstwie Sprawiedliwości w Warszawie 28 lutego, można sądzić, że wkrótce ilość członków znacznie się powiększy. W skład Zarządu Stowarzyszenia wszedł obecny na spotkaniu Tomasz Przybyło zastępca burmistrza Bochni. Powiat Bocheński w Stowarzyszeniu reprezentować zaś będzie Wiesław Cholewa członek Zarządu Powiatu Bocheńskiego.
Założenie stowarzyszenia stanowi kontynuację działań podjętych dotychczas przez samorządy oraz sądy w celu niedopuszczenia do wejścia w życie projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości, zgodnie z zapisami którego z mapy Polski ma zniknąć 116 sądów rejonowych.
Rozpoczęta została procedura rejestracyjna Stowarzyszenia w KRS. Lista celów Stowarzyszenia jest długa, zawiera między innymi: monitorowanie procesu przestrzegania przez organy władzy publicznej konstytucyjnych wartości takich jak: prawo do sądu i związanego z nim prawa do pomocy prawnej, prawo do obrony, niezawisłość sędziowska. Członkowie stowarzyszenia chcą także monitorować procesy zmian struktur instytucji państwa, w tym wymiaru sprawiedliwości, a w szczególności struktury sądownictwa i ich wpływu na prawa i wolności obywatelskie oraz na samorząd terytorialny.
W statucie wymieniono także sposoby realizacji statutowych celów Stowarzyszenia. Na dzień dzisiejszy jednak nadrzędną jest sprawa wykazania niekonstytucyjności istniejących w polskim prawie zapisów mówiących, że o tworzeniu i znoszeniu sądów decyduje Minister Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia, podczas kiedy z dokumentu zasadniczego wynika wymóg podejmowania takich decyzji w drodze ustawy.
Ponieważ przedstawiane dotychczas Ministrowi Sprawiedliwości argumenty, wysuwane zarówno przez samorządowców jak i prezesów sądów nie zostały wysłuchane, a jednocześnie ministerstwo nie przekazało żadnego racjonalnego argumentu przemawiającego za przeprowadzeniem reorganizacji systemu sądowniczego w przedstawionej przezeń formie, członkowie Stowarzyszenia Amici Curiae postanowili przeprowadzić cykl pikiet przy Ministerstwie Sprawiedliwości, które z racji czasu, w jakim się będą odbywały nazwali „rekolekcjami konstytucyjnymi”. Począwszy od 27 marca codziennie przed ministerstwem będą się gromadzili przedstawiciele poszczególnych samorządów i sądów i będą przedstawiali zapisy konstytucji, które łamane są w przedmiotowym projekcie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości. W piątek 30 marca przed budynkiem MŚ spotkają się wszyscy członkowie Stowarzyszenia.
Podczas spotkania zatwierdzona została treść pisma do Ministra Sprawiedliwości.
Szanowny Panie Ministrze,
W imieniu Stowarzyszenia Amici Curiae (w organizacji), które zostało zawiązane w dniu dzisiejszym tj. 15 marca 2012 r. w Sochaczewie w załączeniu przedkładamy Statut Stowarzyszenia oraz zwracamy się do Pana z prośbą o spotkanie.
Proponujemy, aby tematyka spotkania była następująca:
1. sprawa likwidacji 116 sądów rejonowych
2. wprowadzenie do polskiego systemu prawa instytucji sędziów pokoju
3. reforma systemu pomocy prawnej z urzędu, w tym pomocy przedsądowej
Apelujemy do Pana Ministra o niepodpisywanie rozporządzenia w sprawie likwidacji sądów rejonowych z uwagi na zastrzeżenia natury konstytucyjnej. Zastrzeżenia te są podnoszone publicznie między innymi przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Krajową Radę Sądownictwa, Stowarzyszenie Sędziów „Iustitia”. Takie zastrzeżenia podnosił również pan Wojciech Błaszczyk na posiedzeniu Sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, która odbyła się w dniu 1 marca 2012 r. Na tym posiedzeniu, na ręce Pana Dyrektora Piotra Dardzińskiego złożył on opinię prawną w przedmiocie niekonstytucyjności art. 20 pkt 1 ustawy o ustroju sądów powszechnych. Stowarzyszenie Amici Curiae (w organizacji) w najbliższym czasie wystąpi do kilku uznanych autorytetów w zakresie prawa konstytucyjnego o wydanie opinii w przedmiocie konstytucyjności podstawy prawnej projektu rozporządzenia Pana Ministra. Wystąpimy również do Rzecznika Praw Obywatelskich o wspólne zorganizowanie konferencji naukowej w sprawie konstytucyjności art. 20 pkt 1 ustawy o ustroju sądów powszechnych. Raz jeszcze uprzejmie prosimy Pana Ministra o niepodpisywanie rozporządzenia lub w przypadku jego podpisania o wydłużenie okresu vacatio legis do 30 czerwca 2013 r., aby w tym czasie Trybunał Konstytucyjny wypowiedział się w przedmiocie konstytucyjności przywołanego wyżej art. 20 pkt 1 Usp.
Stowarzyszenie (w organizacji) podjęło również decyzję o przygotowaniu obywatelskiego projektu ustawy o zmianie art. 20 ustawy o ustroju sądów powszechnych. Po uzyskaniu opinii konstytucyjno-prawnych, o których wspominamy powyżej i zebraniu wymaganych prawem 100 tys. podpisów – skierujemy projekt ustawy do Marszałka Sejmu RP.
Naszym celem nie jest blokowanie reform wymiaru sprawiedliwości, którego to trudu z tak dużym zaangażowaniem podjął się Pan Minister. Stowarzyszenie Amici Curiae pragnie twórczo przyłączyć się do dyskusji na temat projektowanych zmian i proponuje Panu Ministrowi dyskusję o wprowadzeniu do polskiego systemu prawa instytucji sędziów pokoju. Proponujemy również utworzenie Powiatowych Ośrodków Pomocy Prawnej, które w drodze przetargu wyłaniałyby podmioty zapewniające tę obsługę. Naszym zdaniem ta koncepcja wpisuje się w projektowane zmiany przygotowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości, o czym wspominał w wywiadzie dla Rzeczpospolitej z dnia 12 marca 2012 r. Wiceminister Sprawiedliwości p. Michał Królikowski.
Nasze Stowarzyszenie deklaruje współpracę z Panem Ministrem i poparcie takich projektów jak: zmiany procedury cywilnej i karnej, czy też projektu deregulacji wielu zawodów. Nie bez przyczyny nasze Stowarzyszenie przyjęło nazwę Amici Curiae. Sądzimy, że zarówno Pan Minister, jak i My jesteśmy „przyjaciółmi sądu”.
Prosimy o wyznaczenia terminu spotkania z przedstawicielami Zarządu Stowarzyszenia, w dogodnym dla Pana Ministra terminie.
